Zwarte KKRoss

24 juli 2025

Nee, de titel van deze column is geen slordige typefout, maar een speelse verwijzing naar de nieuwe eigenaar van dit traditioneel-Achterhoekse cultuurfestival dat ook dit jaar weer zo’n 300.000 liefhebbers uit alle windstreken naar Gelderland trok. KKR, voluit Kohlberg Kravis Roberts, is een Amerikaanse investeringsbank die werkt volgens het private equity-systeem van bedrijven opkopen, mensen eruit gooien en de handel met winst weer verkopen. Bovendien is KKR betrokken bij deelname in bedrijven die wapens produceren en Israël ondersteunen met informatietechnologie. Daar maak je vandaag de dag geen vrienden mee en de overname van het Engelse moederbedrijf Substructs waarvan De Feestfabriek Alles Komt Goed onder andere de Zwarte Cross organiseert was voor sommigen dan ook aanleiding om hun optreden in Lichtenvoorde te cancelen. Een van hen was Youp van ’t Hek, u weet wel, de schatrijke, onbaatzuchtige, gewetensvolle, totaal niet chagrijnige, maatschappelijk enorm geëngageerde en politiek uiterst correcte cabaretier die zich onlangs nog druk maakte om het cadeau (een fles wijn) waarmee de VARA hem bij zijn afscheid bedankte en met de opmerking ‘Een fles wijn is voor de stageaire’ zichzelf ontmaskerde en zijn ware aard liet zien, namelijk die van de blasé kutkakker die hij zelf altijd met zoveel kabaal belachelijk maakte. Afgezien daarvan lijkt de pontificaal aangekondigde afzegging door het zelfverklaarde morele geweten van Nederland weinig indruk gemaakt te hebben op de organisatie in het algemeen en de bezoekers in het bijzonder, gelet op de indrukwekkende openingsact van donderdagavond: een rode lijn als stil protest tegen de situatie in Gaza, en indirect dus ook een krachtig statement richting de nieuwe eigenaren. Typhoon en Amnesty kregen iets voor elkaar dat hier nog nooit vertoond was: je kon letterlijk een speld horen vallen, oorverdovende stilte om een gebaar te maken van ‘We bepalen hier zelf wel wat we moeten vinden, daar hebben we verder niemand bij nodig’ en zeker niet zo’n geparfumeerde nep-Amsterdammer met z’n selectieve geheugen, z’n geacteerde gramschap en z’n volgevreten verhevenheid. KKR is de boze stiefmoeder met al haar poen, maar Tante Riekie is nog altijd de baas, met een eigen Google-account (Riekiepedia) en de ultieme Zwarte Cross-snack (Tante Rikanto): kort-pittig, knapperig en met een zalig-zachte vulling. Oftewel, om de website te citeren: ‘De umami broest ‘m over de dèkkel’. Geen idee wat dat betekent, maar de goede verstaander snapt ’t meteen. Dat is de taal van regionale loyaliteit, traditioneel spektakel en ongedwongen gekkigheid met een unieke vorm van ‘sfeerbeheer’. En daar is helemaal niks mis mee. Ik denk dat ze in Lichtenvoorde nog heel lang heel goed zonder de randstedelijke wijsneuzigheid van elitaire betweters als Youp van ’t Hek kunnen. Scheelt ook weer een fles wijn. En een hoop gezeik in alle talkshows.