Alternatieve feiten

12 oktober 2025

Dat veel politici het vooral in deze campagnetijd niet al te nauw nemen met de feitelijke waarheid is irritant en gevaarlijk, maar geen nieuw verschijnsel. Al bij de oude Romeinen werd de geschiedschrijving geweld aangedaan om het nageslacht een beter beeld van het verleden te verschaffen. Met name keizer Augustus had er een handje van om de positieve effecten van zijn expansieve dadendrang te overdrijven door ter meerder eer en glorie van hemzelf en zijn heroïsche manschappen magistrale triomftochten in scène te laten zetten. Zelfs het verhaal van de tweelingbroers Romulus en Remus, de stichters van Rome die door een wolvin zouden zijn gevoed, bleek een mythologische fabel. En met de veelgeroemde hygiëne in hun hypermoderne badhuizen viel het nog wel mee, of tegen zo u wilt, als we de op schrift gestelde getuigenissen mogen geloven van de bezoekers die nog geruime tijd na hun sanitaire plichtplegingen werden geplaagd door de parasitaire activiteiten van de alom gevreesde zweepworm in de vorm van een even langdurige als hardnekkige jeuk. In de moderne geschiedenis kwam de dubieuze irritatie van de ‘alternatieve feiten’-theorie voor het eerst tot stand door toedoen van Kellyanne Conway, de spindoctor van Donald Trump die in 2017 het nieuws onwaar noemde dat bij de inauguratie van haar werkgever als president van de Verenigde Staten minder toeschouwers waren dan bij de inhuldiging van diens voorganger Barack Obama. Ze bleef bij haar bewering, ook toen de foto’s beschikbaar kwamen waarop de verschillen in het aantal aanwezige mensen duidelijk zichtbaar waren. Daarna verdedigde ze het fel bekritiseerde inreisverbod voor burgers uit Irak, Iran, Lybië, Somalië, Soedan en Jemen door een aanslag te verzinnen, het zogenaamde Bloedbad van Bowling Green, waarna ze het zelfs voor het Witte Huis al te bont maakte door in haar functie als adviseur openlijk reclame te maken voor de kledinglijn van Ivanka Trump. Het zijn smeuïge details, wat u zegt, maar het mag in dat opzicht niemand verbazen dat de leugenteller van de president, in principe de machtigste man ter wereld, intussen op gemiddeld tweeëntwintig per dag ligt. Per dag hè?

Zo’n absurde score halen onze politici niet, maar u wilt ze de kost niet geven die er niet voor terug deinzen om vanwege electorale redenen een loopje met de waarheid te nemen. De voorbeelden liggen letterlijk voor het oprapen en een makkelijk doelwit voor de leugenjagers is Henk Vermeer, de fabuleuze feitenfucker van de BBB. Enige hardleersheid kan hem daarbij niet ontzegd worden: de man kan zonder overdrijven een onverbeterlijke recidivist worden genoemd en is al diverse malen teruggefloten vanwege het verspreiden van nepnieuws, maar hij blijft het proberen. Nadat zijn retorische ratelramp Caroline van der Plas bij WNL op Zondag door de mand was gevallen met haar kwaadsappige flutverhaal over de absolute meerderheid van D66-leden in de Raad van State (het bleken er twee van de zeventien) reageerde hij in het tv-programma Buitenhof furieus toen zijn collega Jesse Klaver het woord ‘pandjesbaas’ in de mond nam. Dat gaf toch geen pas, het ging hier immers om ‘een huizenbezitter die een huurwoning ter beschikking stelt’. Tja, zo kun je het ook omschrijven. Wie zich net zo regelmatig op gespannen voet met de juiste data bevindt is Joost Eerdmans, de J van JA21. (De A is van Annabel Nanninga, bedenkster van de term ‘dobberneger’.) In een interview met de NRC onder de veelzeggende koptekst ‘Cijfers houden de kiezers niet echt bezig’ wordt hem het vuur aan de schenen gelegd over zijn fantasierijke interpretatie van cijfers die zwart op wit vast staan. Zo had hij het consequent over een hogere instroom van asielzoekers terwijl die in 2024 juist zestien procent lager was dan in het jaar daarvoor. Een ander stokpaardje van hem is het aantal overheidsmedewerkers waarop hij wil bezuinigen: volgens hem zijn er dat driehonderdduizend, in werkelijkheid blijft het bij twintigduizend. Geen punt, zegt hij zelf: ‘Zijn we het erover eens dat dat een kiezer niet echt bezighoudt? Kiezers horen dat ik zeg dat er minder ambtenaren en minder migranten moeten komen. Als het niveau wordt van wie pakken we het eerst op een feitje, dan worden het ongezellige debatten. Kijk ook eens naar de intentie van wat iemand wil zeggen’. Hè ja, laten we het vooral gezellig houden en lekker blijven liegen. Hat gaat om de intentie, als die maar goed is, snap dat dan. Mijn stemadvies: NEE21.