Onderwijs
Onze kinderen in groep 8 behoren tot de slechtste leerlingen van Europa. Vooral in hun vaardigheden om het gebied van wiskunde en natuurwetenschappen, maar ook qua lezen, schrijven en communicatie lopen ze ver achter. Het zal u duidelijk zijn dat vooral het laatste mij en al mijn vakgenoten ernstige zorgen baart. Een hele generatie groeit op zonder de capaciteiten om een boek te lezen, een brief te schrijven, een gesprek te voeren en informatie te begrijpen. Hoewel: een hele generatie? Er zijn wel degelijk uitzonderingen als we de volgende getuigenissen zien. De 12-jarige Mohammed kan lezen en schrijven met zijn educatieve uitdagingen: ‘Wijsheid begint met verwondering, we leiden mensen op en geen papegaaien. Onderwijs is de kunst om de mens ethisch te maken, het is een pijnlijke, voortdurende en moeilijke taak die vriendelijk moet worden uitgevoerd, door te observeren, door te waarschuwen, door te prijzen maar bovenal door het voorbeeld te geven. Dan staat het gelijk aan de mogelijkheid om een kind te helpen zijn potentieel te zien, met inachtneming van de beperkingen. Een leerkracht moet niet vele zaken aan de leerlingen onderwijzen, maar ze in staat stellen om te leren. Het is alle inspanning dubbel en dwars waard, want slechts één ding is duurder dan onderwijs en dat is onwetendheid’. Zijn één jaar jongere klasgenote Fatima onderstreept het belang van de feminiene cultuur in de kennisoverdracht: ‘Geef een man onderwijs en je onderwijst een man. Geef een vrouw onderwijs, en je onderwijst een generatie. Daarbij is het wel van belang dat wanneer je als opvoeder iets wilt bereiken, je dan wel de sluimerende mens in de kinderziel wakker moet willen maken. Veel docenten hebben last van de paradoxale gedachte om hun leerlingen beter op te voeden dan zij zelf zijn opgevoed, terwijl de geest geen vat is dat gevuld moet worden, maar een vuur dat aanwakkering nodig heeft. Een goede leraar moet de regels kennen, een goede leerling de uitzonderingen. We moeten ervoor waken alleen ons geheugen vol te stoppen, en het geweten en het verstand onvoorzien en leeg te laten. Een leerling die nooit gevraagd wordt om iets te doen wat hij niet aankan, zal nooit alles doen wat hij wel aankan. Het gezag van zij die onderwijzen, is vaak een hindernis voor zij die willen leren. Het is van belang om de boodschapper en de ontvanger op één lijn te brengen’. Voor de 13-jarige Ibrahim is het allemaal appeltje-eitje: ‘Mensen worden onwetend geboren, niet dom; dom worden ze door het onderwijs gemaakt. De meeste ideeën over onderwijs zijn niet nieuw, maar niet iedereen kent de oude. Geef de leerlingen wat te doen, niet iets te leren; als het doen van dien aard is dat het denken vergt dan volgt het leren vanzelf. We moeten de samenleving in dienst stellen van de school en niet de school in dienst van de samenleving, zonder relatie geen prestatie en wie niet voortdurend leert is onwaardig om te onderwijzen. Het gaat er niet om wat je overkomt, maar hoe je erop reageert. Het geluk van je leven hangt af van de kwaliteit van je gedachten. Het is de kracht van de geest om onoverwinnelijk te zijn’. Mohammed, Fatima en Ibrahim, bedankt voor deze wijze lessen. Henk, Geert en Ingrid, doe er je voordeel mee. Je kunt het, als je maar wilt.
Copyright Peter Bonder.